Η ψυχοθεραπεία είναι μία μορφή θεραπευτικής παρέμβασης που αποτελείται από τακτικές συνεδρίες με έναν Ψυχολόγο, για ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ανάλογα με το αίτημα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πελάτη. Στη ψυχοθεραπεία ο πελάτης καλείται να θέσει το δικό του θεραπευτικό του αίτημα/στόχο. Καλείται να έχει θέληση να αποκτήσει νέους τρόπους κατανόησης και να εμπλακεί σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας.
Η ψυχοθεραπεία είναι, στην ουσία, μία συνεργασία ανάμεσα σε δύο μέρη, δηλαδή, τον ψυχολόγο και τον πελάτη. Και τα δύο μέρη συμμετέχουν ενεργά στην προσπάθεια αυτή αλλά το κύριο πρόσωπο είναι ο πελάτης καθώς η όλη θεραπευτική προσπάθεια αφορά στη δική του ζωή. Ο ψυχολόγος δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις για τον πελάτη και δεν κρίνει. Ο ψυχολόγος μπορεί μαζί με τον πελάτη να διερευνήσει διλήμματα έτσι ώστε να πάρει την καλύτερη απόφαση για τον ίδιο.
Για πολλούς ανθρώπους η απόφαση για το αν θα πρέπει να επισκεφτούν ψυχολόγο ή όχι, είναι δύσκολη. Μια τέτοια απόφαση προϋποθέτει καταρχήν αναγνώριση και συνειδητοποίηση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει κάποιος αλλά και θέληση για αλλαγή. Είναι σημαντικό να εμπιστευτείτε πάνω από όλα την κρίση σας, στο τέλος της ημέρας η απόφαση αυτή είναι μια καθαρά προσωπική απόφαση. Η ψυχοθεραπεία είναι μια δύσκολη διαδικασία και συχνά απαιτεί από τους πελάτες να μιλήσουν για επώδυνα ζητήματα.
Σας ενθαρρύνω να ρωτήσετε τον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις: Είμαι δυσαρεστημένος με τον εαυτό μου και πώς ζω την ζωή μου; Έχω δυσκολίες με τις σχέσεις μου; Είναι η οικογενειακή μου ζωή γεμάτη άγχος; Αισθάνομαι καταβεβλημένος από το σχολείο ή από την εργασία; Είμαι ανήσυχος; Νιώθω κατάθλιψη; Ανησυχώ για το γάμο ή τα παιδιά μου; Αντιμετωπίζω προβλήματα υγείας; Πραγματοποιώ μια σημαντική μετάβαση στη ζωή μου; Έχω ζητήματα από το παρελθόν μου που με ενοχλούν ακόμα; Έχω προσπαθήσει να λύσω τα προβλήματά μου μόνος/η μου, αλλά αισθάνομαι ακόμη κολλημένος/η; Αν απαντήσατε ναι σε μερικές από αυτές τις ερωτήσεις, σας συνιστώ να επικοινωνήσετε μαζί μου για ένα ραντεβού. Η θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να επιλύσετε προβλήματα και να κάνετε αλλαγές.
Ο ψυχολόγος μελετά τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε, συμπεριφερόμαστε από επιστημονική άποψης και εφαρμόζει αυτή τη γνώση για να βοηθήσει τους ανθρώπους - άτομα, οικογένειες, ομάδες, και την κοινωνία στο σύνολό της – να καταλάβουν, να εξηγήσουν, να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους και να εξασφαλίσουν την υγεία και την ευημερία τους. Οι ψυχολόγοι είναι ιατρικά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες που διεξάγουν την έρευνα, την εκτέλεση δοκιμών, την αξιολόγηση και την εφαρμογή μιας θεραπείας ενός πλήρους φάσματος συναισθηματικών και ψυχολογικών προκλήσεων.
Ο Ψυχίατρος από την άλλη, αντιμετωπίζει τα θέματα ψυχικής υγείας με φαρμακευτικό τρόπο, και κάποιοι με τον συνδυασμό ψυχοθεραπείας. Δηλαδή, ο ψυχίατρος είναι ο ειδικός ψυχικής υγείας που είναι ο καθόλα αρμόδιος για τη χορήγηση ψυχο-φαρμακευτικής αγωγής. Το έργο του ψυχιάτρου δεν είναι ενάντια στο έργο του ψυχολόγου, όπως σε παμπολλές περιπτώσεις είναι πολύ σημαντική η συνεργασία του ψυχολόγου με τον ψυχίατρο για την αντιμετώπιση θεμάτων ψυχικής υγείας
Για αρκετούς ακόμα στη χώρα μας η επίσκεψη σε ψυχολόγο είναι ταμπού. Κάποιοι θεωρούν ότι ένας άνθρωπος πρέπει να είναι «τρελός» ή να έχει φτάσει στα όρια του για να πάει σε ένα ψυχολόγο. Ενώ για άλλους ανασταλτικός παράγοντας είναι η γνώμη των άλλων. Έχουν της αίσθηση ότι οι γύρω τους θα τους περάσουν για «τρελούς», «προβληματικούς» ή «αδύναμους».
Επίσης κάποιος που πάει σε ψυχολόγο δεν είναι αδύναμος. Το να εμμένει ένας άνθρωπος στη δυστυχία, εμπεριέχει «δύναμη» με την έννοια ότι αντέχει να πονάει και να μένει εκεί., αυτή όμως η «δύναμη», η ανοχή στον πόνο, έχει τεράστιο κίνδυνο για τον ίδιο και για την ποιότητα της ζωής του. Ας αναρωτηθούμε όμως αξίζει να πονάει κάποιος χωρίς να λαμβάνει βοήθεια μόνο και μόνο για να θεωρηθεί «δυνατός»; Δυνατός είναι, αυτός που τολμάει να παραδεχτεί ότι δεν μπορεί να τα διορθώσει όλα μόνος, αναγνωρίζει την ανθρώπινη φύση του με τις αδυναμίες και τα πάθη της.
Το έργο του Ψυχολόγου που έχει εξειδικευτεί στην Κλινική Ψυχολογία, απευθύνεται σε όλα τα άτομα που μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Δηλαδή, σε έναν Κλινικό Ψυχολόγο μπορεί να απευθυνθεί κάποιος που αντιμετωπίζει θέματα στις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους, μέχρι και ένα άτομο που πάσχει από Σχιζοφρένεια. Κάθε ειδικός ψυχολόγος έχει διαφορετικό τρόπο προσέγγισης και διαχείρισης κάθε περιστατικού, ο οποίος διαμορφώνεται ανάλογα με την περίπτωση
Είναι πιθανό οι φίλοι και η οικογένειά σας να σας δίνουν τις καλύτερες συμβουλές τους εδώ και αρκετό καιρό, και αν ήταν αρκετό, μάλλον δεν θα διαβάζατε αυτό το κείμενο τώρα. Αλλά, εδώ είναι ο λόγος για τον οποίο η συμβουλή του φίλου σας είναι διαφορετική από την επικοινωνία με έναν ψυχολόγο. Οι φίλοι σας θέλουν να διατηρήσουν τη φιλία μεταξύ σας, και υπάρχει ώστε πιθανότατα να σας πουν τι θέλουν να ακούσετε. Επίσης, θα παρέχουν συμβουλές που βασίζονται στην εμπειρία της ζωής τους.
Ο Κλινικός Ψυχολόγος έχει τουλάχιστον 6 χρόνια τυπική εκπαίδευση στο αντικείμενο της Ψυχικής Υγείας και τουλάχιστον 1000 ώρες εποπτευόμενης πρακτικής εξάσκησης. Επίσης, υπάρχει και το θέμα της «αποστασιοποίησης» και αντικειμενικότητας του Κλινικού Ψυχολόγου, για το κάθε περιστατικό. Δηλαδή, είναι συνδυασμός επιστημονικής κατάρτισης και επαγγελματικής σχέσης, με το κάθε άτομο που ζητάει τις υπηρεσίες του ψυχολόγου.
Οι ψυχολόγοι στην Κύπρο ΔΕΝ συνταγογραφούν φάρμακα. Αυτό γίνεται από ένα ψυχίατρο. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, αν ο ψυχολόγος πιστεύει ότι το πρόβλημα του πελάτη είναι σοβαρό και απαιτεί φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει να αναφερθεί σε ένα ψυχίατρο. Μετά από αυτό, ένας συνδυασμός θεραπείας και φαρμάκων μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Στο κλινικό έργο, όπως και στο ερευνητικό έργο του ψυχολόγου, ισχύει το ιατρικό απόρρητο. Ένα από τα βασικά κομμάτια της εκπαίδευσης του Κλινικού Ψυχολόγου, είναι η διασφάλιση του απορρήτου, όπως και οι τρόποι να αισθανθεί το άτομο που ζητάει βοήθεια ότι βρίσκεται σε ένα ασφαλές πλαίσιο, που μπορεί να ζητήσει όπως και να λάβει βοήθεια.
Κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες που θα μοιραστείτε χωρίς τη δική σας γραπτή συγκατάθεση. Σε σπάνιες όμως περιπτώσεις, οι οποίες καθορίζονται από τον νόμο μπορεί να σπάσει η συμφωνία εμπιστευτικότητας έστω και αν ο πελάτης δεν συγκατατίθεται. Οι περιπτώσεις αυτές είναι πολύ συγκεκριμένες και καθορίζονται αυστηρά από την Κυπριακή νομοθεσία και είναι:
Σε περίπτωση κακοποίησης και παραμέλησηεις βάρος ανήλικων ή ατόμων που κρίνεται πως δεν μπορούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους (π.χ. υπερήλικες, άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές).
Σε περίπτωση που ο πελάτης είναι σοβαρή απειλή για τους άλλους ή σε κίνδυνο να βλάψει τον εαυτό του.
Περιπτώσεις που ο ψυχολόγος θα κληθεί να καταθέσει στο δικαστήριο.
Ο χρόνος που θα διαρκέσει η συμβουλευτική ή η ψυχοθεραπεία, εξαρτάται βασικά από το αίτημα – αιτήματα που φέρνει ο κάθε πελάτης, αλλά και από το ψυχοθεραπευτικό μοντέλο που χρησιμοποιεί ο ειδικός ψυχικής υγείας. Επίσης σημαντικό, είναι το κίνητρο του ατόμου που ζητάει βοήθεια, όπου μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία και τη διάρκεια της θεραπείας.
Κάθε κατάσταση (και κάθε άτομο ή ομάδα) είναι εντελώς μοναδική, γι' αυτό είναι αρκετά δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια το μήκος της θεραπείας. Εξαρτάται πολύ από τη σοβαρότητα του προβλήματος, τη δέσμευση του πελάτη και το επίπεδο της αλληλεπίδρασης, από κάποιους εξωτερικούς παράγοντες, όπως μεταξύ άλλων η οικογένεια, το σχολείο,η εργασία ή το κοινωνικό περιβάλλον,. Φυσικά, οι θεραπευτικές συνεδρίες θα πρέπει να συνεχιστούν για όσο διάστημα ο πελάτης και ο θεραπευτής συμφωνούν ότι είναι απαραίτητες. Μερικοί άνθρωποι προτιμούν μια βραχυπρόθεσμη θεραπεία που να εστιάζεται σε ένα συγκεκριμένο θέμα, ενώ άλλοι, ιδίως εκείνοι που αντιμετωπίζουν χρόνια συναισθήματα "προσκόλλησης", αναζητούν μακροπρόθεσμη θεραπεία για την αντιμετώπιση των δυσκολιών τους.
Μια πιο ακριβή ιδέα του μήκους της θεραπείας μπορεί να παρασχεθεί μετά την πρώτη διαβούλευση και κατά τη διάρκεια της αρχικής διαδικασίας για συλλογή πληροφοριών. Ο θεραπευτής μπορεί να προτείνει ένα χρονοδιάγραμμα θεραπείας με βάση την αρχική διαβούλευση, όμως, εξαρτάται εντελώς από τον πελάτη πόσο συχνά και για πόσο χρονικό διάστημα θα παρακολουθήσει τη θεραπεία.
Η θεραπεία είναι μια οικονομική δέσμευση. Πρόκειται για μια επένδυση στον εαυτό σας, την ικανότητά σας να γνωρίζετε τα μοντέλα που σαμποτάρεται οι ίδιοι τον εαυτό σας, και πιο σημαντικό να ασκείστε νέες, πιο αποτελεσματικές σκέψεις και συμπεριφορές. Αυτή ικανότητα να σκέπτεστε και να συμπεριφέρεστε πιο αποτελεσματικά, μπορεί να επηρεάσει βαθιά και θετικά τις μελλοντικές σας σχέσεις, την εργασία σας, την υγεία σας και ακόμα και τα οικονομικά σας.
Μπορεί να φανεί όπως οι ψυχολόγοι χρεώνουν πολλά χρήματα, αλλά πιστέψτε με, η μεγάλη πλειοψηφία δεν γίνονται πλούσιοι από τις ιδιωτικές πρακτικές τους. Επιτρέψτε μου να σας πω γιατί είναι αυτό και για το υψηλό κόστος της θεραπείας.
Όπως ο οποιοσδήποτε εργάζεται ιδιωτικά, οι αμοιβές του ψυχολόγου χρησιμοποιούνται για να πληρώθουν οι χώροι γραφείων, είδη γραφείου, διαφήμιση, ιστοσελίδες, συνεχής εκπαίδευση, εξωτερικές διαβουλεύσεις, ασφάλειες ιατρικών και κακοδιοίκησης, και δάνεια σπουδών.
Όχι, δεν χρειάζεται να ξαπλώσετε σε καναπέ. Πολλοί έχουν συνδέσει την θεραπεία με την εικόνα του καναπέ (ντιβανιού), αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Το ντιβάνι χρησιμοποιήθηκε από τον Φρόιντ, ο οποίος έκανε ψυχανάλυση, που είναι μία μόνο από τις θεραπευτικές προσεγγίσεις που υπάρχουν. Γενικά, στις περισσότερες (αν όχι σε όλες) τις θεραπευτικές προσεγγίσεις, θα καθίσετε αναπαυτικά σε έναν καναπέ ή μία πολυθρόνα.
Αφού έχετε κλείσει το πρώτο ραντεβού, η πρώτη συνεδρία είναι συνήθως για αρχικές πληροφορίες και μια διερευνητική διαδικασία. Είναι σύνηθες για τον ψυχολόγο να σας ζητήσει να περιγράψετε το πρόβλημά σας, καθώς και κάθε λεπτομέρεια για την προσωπική σας ιστορία που θα μπορούσε ή δεν θα μπορούσε να σχετίζεται άμεσα. Αυτές οι ερωτήσεις μπορεί να απευθύνονται για πράγματα όπως πότε ξεκίνησε το συγκεκριμένο πρόβλημα, σε ποιο βαθμό είναι, οποιεσδήποτε αλλαγές στην πορεία, τι το καλυτερεύει ή χειροτερεύει, πως το πρόβλημα επηρεάζει την καθημερινή ζωή σας, την εργασία σας, το σχολείο, την κοινωνική ή οικογενειακή ζωή.
Αυτή η διαδικασία συγκέντρωσης πληροφοριών διαρκεί συνήθως μία ή δύο συνεδρίες, ανάλογα με το πρόβλημα και το επίπεδο της αλληλεπίδρασης μεταξύ πελάτη και ψυχολόγου, καθώς και το ποσό εμβάθυνσης σε λεπτομέρειες. Η διαδικασία θα μπορεί επίσης να συμπληρωθεί με τη χρήση διαφόρων ψυχολογικών δοκιμασιών.
Είναι επίσης μια ευκαιρία για μένα να με γνωρίσετε, να μου ρωτήσετε τυχόν ερωτήσεις που έχετε και να δείτε πώς αισθάνεστε στα γραφεία μου και μαζί μου. Στο τέλος της συνεδρίασης, μπορούμε να αποφασίσουμε από κοινού εάν αισθάνεται σωστό να προχωρήσουμε στον προγραμματισμό μιας άλλης συνεδρίας και να ξεκινήσουμε το υπόλοιπο θεραπευτικό ταξίδι.
Ο ψυχολόγος δεν έχει έτοιμες λύσεις που αποκαλύπτει στον πελάτη του παροτρύνοντάς τον να τις εφαρμόσει. Ούτε έχει στην κατοχή του κάποιου είδους εγχειρίδιο επίλυσης προβλημάτων. Ως συνοδοιπόρος μαζί με τον πελάτη του επιδιώκει να βρουν από κοινού την καλύτερη δυνατή επιλογή, αυτή που θα προσφέρει στον πελάτη ηρεμία και προοπτική. Ασφαλώς έχει όλο το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο και την εμπειρία για να σταθεί αρωγός και συμπαραστάτης στην προσπάθεια που κάνει ο πελάτης του όμως προσωπικά περιγράφω τον ψυχολόγο σαν αυτόν που κρατάει το φακό σε κάποιον άλλο που αγωνίζεται να βρει το δρόμο του σε μια νυχτερινή πορεία.
